Inspiratie voor Advent

Zondag is het weer zover: De Advent begint. Het voorbereiden voor Kerstmis is begonnen. Hier begint het al iets eerder, want ik ben druk bezig te verzinnen hoe we ons als gezin op een geestelijke en praktische manier de Advent gaan beleven. Natuurlijk is er de adventskrans, een must wat mij betreft. Het neemt de kinderen echt mee richting Kerstmis: er komt steeds een lichtje bij… Bij ons staat hij op de eettafel. Voor iedere (avond)maaltijd steken we het juiste aantal kaarsen aan. Soms stel ik de vraag: hoeveel kaarsjes mogen er aan? Of: Hoe lang nog tot Kerstmis? Je kunt er ook een adventsliedje bij zingen. Wij zongen vorig jaar iedere dag: O kom, o kom Emmanuel... Daar krijg ik echt de bibbers van, zo mooi. Met het refrein “Wees blij, wees blij…” mochten de kinderen met instrumenten en belletjes rinkelen (een succes!!).

Wat betreft vorm van de krans kun je het jezelf natuurlijk zo makkelijk en zo moeilijk maken als je maar wilt: Je koopt een mooie groene krans bij het tuincentrum, bindt er vier paarse linten (de kleur van de voorbereiding in de kerk) omheen, vier kaarsjes er in, voila! Of je gaat zoals ik in actievere jaren een openbaar park of plantsoen in met een grote plastic zak en een snoeischaar erin (het voelt toch een beetje stiekem) en verzamelt wat groen. Dit is wel de leukste variant voor de kinderen trouwens. Even lekker naar buiten, rennen, de boom in etcetera. Dan met wat buigzaam ijzerdraad (tuincentrum) de takken nonchalant om een (hooi)krans (tuincentrum) heen werken, linten, kaarsen, klaar! Deze krans kost me ongeveer 10 minuten. Het geheim van een mooie krans is om de takken niet te precies vast te willen zetten en er overal wat uit te laten steken.

Er zijn tal van andere ideeen over hoe je snel en simpel een adventskrans maakt: Zet gewoon vier kaarsen op een dienblad, bind er eventueel een mooi paars lint omheen, klaar!

Je kunt ook een dienblad vol met groene takken leggen en daar vier lichtjes tussen leggen. Internet heeft voldoende ideeen om inspiratie op te doen.

Maar… Wat bazel ik hier nou over adventskransen? Ik wilde het eigenlijk hebben over mijn nieuwe idee om wat extra diepgang te geven aan deze adventstijd. Zoals jullie misschien al hebben opgemerkt, ben ik nogal een bijbelfan. Dat komt hier door. De woorden van de bijbel spreken mij iedere keer dat ik ze lees weer op een andere manier aan. Iedere keer is het voor mij, alsof God ze weer op een nieuwe manier tegen mij, in mijn situatie hier en nu, zegt. Zo ervaar ik dat. Nu hebben veel mensen in de Advent ook een adventskalender. Je weet wel, zo’n soort aftelkalender, soms met snoepjes of cadeautjes. Ik wil er eentje maken met een bijbeltekst voor iedere dag. In de kerk worden er nu de prachtigste teksten voorgelezen over de komst van de Redder. Daar uit neem ik iedere dag een stukje en die zet ik centraal. Ik heb bij de kringloop zo’n knijpertje gevonden (voor foto’s eigenlijk) en daar in komt dan iedere dag een nieuwe tekst. Die komt op een centrale plek in het huis waar ik vaak voorbij kom (denk aan: de eettafel, de keuken, de hal, de eettafel of misschien zelfs de wc) en zo sta ik iedere dag een klein momentje stil bij die tekst. Makkelijk te realiseren, groots resultaat. Helemaal omdat ik de teksten die ik heb uitgezocht graag met jullie deel. Een kwestie van uitprinten, uitknippen en neerzetten. 

Wil jij ook zo’n momentje voor je zelf iedere dag? Print de teksten dan hier uit!

Les 3 De Herder

De laatste zondag voordat de Advent begint, vieren we in de katholieke Kerk het feest van Christus Koning. Misschien is het daarom nu wel interessant om te kijken naar de manier waarop Jezus zijn volk wil leiden: als een herder. Vandaag willen we dieper in gaan op specifieke eigenschappen van een herder, om zo meer van Jezus woorden te begrijpen. Wat maakt een herder goed of slecht? Wat doet een herder precies? De les vandaag is lichtelijk geïnspireerd door de Montessori catechese methode “De Goede Herder Catechese”, ook in Nederland al op verschillende plekken opgestart. Een heel boeiende vorm van catechese die de inhoud erg aanschouwelijk maakt.

Omdat Jezus het beeld van de herder verschillende malen gebruikt en het ook in het Oude Testament geregeld terug komt, heb ik standaard een “herder-kit” in huis. Dit houdt bij mij in: Een houten kistje van de kringloop (ik houd van natuurlijke materialen), een groene lap vilt (wat de weide symboliseert), een blauw rondgeknipt lapje vilt (wat het water symboliseert) en een speelset met een herder, een aantal schapen en een herdershond. Dit setje heb ik enkele jaren geleden in de houten speelgoedwinkel gevonden (het is trouwens nog steeds verkrijgbaar via internet voor 8,99). Onder aan dit stuk heb ik enkele tips over hoe je zelf een herder en schapen zou kunnen maken.

Goed. Laten we beginnen met een aantal bijbelteksten uit het oude testament die over herders gaan. Wat valt op? Al in het eerste boek van de Bijbel wordt God een herder genoemd. Een herder die nabij is, het volk leidt en de troepen aanvoert. Een herder zorgt er voor dat de schapen bij elkaar blijven en dat het ze aan niets ontbreekt, eten, water of rust. Hij beschermt ze tegen gevaar en draagt ze voor eeuwig. Er is maar één herder. Het hart van de herder kan zuiver zijn of niet. De herder heeft een open tent om in te wonen. Hij koestert de kleine schaapjes en leidt de ooien op een zorgzame manier. De herder voert uit, wat de eigenaar van de schapen wil. Een herder telt alle schapen één voor één, wanneer ze onder hem door de schaapskooi in of uit gaan. Als er één verdwaald of weggejaagd is, gaat hij er naar op zoek om het te redden. Als het ziek of gewond is, zorgt de herder voor zijn schaap en geneest het. Zelfs uit de muil van een leeuw probeert hij het nog te redden, al is dat soms niet meer mogelijk. Bij een goede herder zijn alle schapen veilig. Niet onbegrijpelijk dus, dat het beeld van herder op God vaak toegepast wordt.

Hieronder volgen de complete bijbelteksten uit het Oude Testament die ik voor het bovenstaande stuk heb gebruikt. Ik vind het indrukwekkend om ze zo allemaal achter elkaar eens te lezen. Wat is het toch prachtig hoe God voor ons zorgt!

de God die mijn leven lang mijn herder is geweest, (Genesis 48:15)

door de hulp van de Machtige, de Machtige van Jakob,
door de nabijheid van de Herder, de Rots van Israël, (Genesis 49:24)

‘Moge de HEER, de God die aan al wat leeft de levensadem schenkt, dan iemand over het volk aanstellen die het kan leiden en de troepen kan aanvoeren, zodat het volk van de HEER niet wordt als een kudde schapen zonder herder.’ (Numeri 27: 16-17)

Toen zei Micha: ‘Ik zag Israël verspreid over de berghellingen, als een kudde schapen die geen herder heeft. De HEER zei: “Ze hebben geen aanvoerder, laat ieder in vrede naar huis terugkeren.”’ (1 Koningen 22:17)

Heel psalm 23:

	[1]	Een psalm van David. De HEER is mijn herder, het ontbreekt mij aan niets.
	[2]	Hij laat mij rusten in groene weiden en voert mij naar vredig water,
	[3]	hij geeft mij nieuwe kracht* en leidt mij langs veilige paden tot eer van zijn naam.
	[4]	Al gaat mijn weg door een donker dal, ik vrees geen gevaar, want u bent bij mij, uw stok en uw staf, zij geven mij moed.
	[5]	U nodigt mij aan tafel voor het oog van de vijand, u zalft mijn hoofd met olie, mijn beker vloeit over.
	[6]	Geluk en genade volgen mij alle dagen van mijn leven, ik keer terug in het huis van de HEER tot in lengte van dagen.

wees zijn herder en draag het voor eeuwig. (Psalm 28: 9)

Zijn keuze viel op David, zijn dienaar,
hij riep hem weg bij de schapen,

haalde hem achter de zogende ooien vandaan
en maakte hem herder van Jakob, zijn volk,
van Israël, zijn eigen bezit.

Hij was een herder met een zuiver hart,
met vaste hand heeft hij hen geleid.

(Psalm 78: 70-72)

De woorden van de wijzen zijn zo scherp en puntig als een ossenprik, al hun spreuken zijn ons door één herder ingeprent. (Prediker 12: 9)

geen herder laat er zijn kudde rusten. (Jesaja 13:20)

Mijn woonplaats werd ontruimd en lag open,
zoals de tent van een herder; (Jesaja 38: 12)

Als een herder weidt hij zijn kudde:
zijn arm brengt de lammeren bijeen,
hij koestert ze, en zorgzaam leidt hij de ooien (Jesaja 40: 11)

Die over Cyrus zegt: ‘Dit is mijn herder,
alles wat ik wil, brengt hij ten uitvoer:
hij geeft opdracht om Jeruzalem te herbouwen
en voor de tempel de fundering te leggen.’ (Jesaja 44: 28)

Hij die Israël verstrooid heeft,
zal het samenbrengen en het hoeden,
zoals een herder zijn kudde. (Jeremia 31: 10)

In de steden van het bergland, het heuvelland en de Negev, in het gebied van Benjamin, in de omgeving van Jeruzalem en rond de steden van Juda zullen de schapen onder de tellende hand van de herder doorgaan – zegt de HEER. (Jeremia 33: 13)

Zonder herder raakten ze verstrooid, en werden ze door wilde dieren verslonden. Mijn schapen zijn verstrooid, ze dwalen rond in de bergen en hoog in de heuvels; over heel het aardoppervlak raken ze verstrooid, en er is niemand die naar ze omziet, niemand die naar ze op zoek gaat. Daarom, herders, luister naar de woorden van de HEER:  Zo waar ik leef – spreekt God, de HEER –, mijn schapen hadden geen herder, ze werden weggeroofd en door de wilde dieren verslonden; en jullie, herders, keken niet naar mijn schapen om, jullie hebben alleen jezelf geweid maar niet mijn schapen! Daarom, herders, luister naar de woorden van de HEER: Dit zegt God, de HEER: Ik zal de herders straffen en mijn schapen opeisen; zij zullen ze niet meer mogen weiden. Ook zullen ze niet langer zichzelf weiden: ik zal mijn schapen uit hun mond redden, ze zullen ze niet meer eten! Dit zegt God, de HEER: Ik zal zelf naar mijn schapen omzien en zelf voor ze zorgen. Zoals een herder naar zijn kudde op zoek gaat als zijn dieren verstrooid zijn geraakt, zo zal ik naar mijn schapen op zoek gaan en ze redden, uit alle plaatsen waarheen ze zijn verdreven op een dag van dreigende, donkere wolken. Ik zal ze uit alle volken terughalen en uit alle landen bijeenbrengen, ik zal ze naar hun eigen land laten terugkeren. Op de bergen van Israël en bij de waterstromen zal ik ze weiden, overal in het land waar mensen wonen. Ik zal ze laten grazen op een goede weide, ook hoog in de bergen van Israël zullen ze gras vinden; op Israëls bergen zullen ze rusten op groen grasland en in een grazige weide. Ikzelf zal mijn schapen weiden en ze laten rusten – spreekt God, de HEER. Ik zal naar verdwaalde dieren op zoek gaan, verjaagde dieren terughalen, gewonde dieren verbinden, zieke dieren gezond maken – maar de vette en sterke dieren zal ik doden. Ik zal ze weiden zoals het moet. (Ezechiel 34:5-16)

Dit zegt de HEER: Zoals een herder uit de muil van een leeuw niet meer dan een paar botten weet te redden of een stukje oor, zo zal er ook niemand worden gered van de Israëlieten, die in Samaria maar op hun bedden hangen en achterover leunen op hun divans. (Amos 3:12)

Hij zal aantreden en hen als een herder weiden,
bekleed met de macht van de HEER, zijn God,
met de majesteit van diens verheven naam.
Zij zullen veilig wonen,
want hij zal heersen tot aan de einden der aarde, en hij brengt vrede. (Micha 5: 3-4a)

Toen zei de HEER tegen mij: ‘Rust je nogmaals toe als een herder, als een die niet deugt. Ik zal immers in dit land een herder laten optreden die zich om het verdoolde schaap niet bekommert en het afgedwaalde niet zoekt, die het gekwetste niet geneest en het gezonde niet verzorgt, maar die het vlees van de vette dieren opeet en afkluift tot op het bot.’ (Zacharia 11: 15-16)

Ook in het Nieuwe Testament komt het beeld van de herder een aantal terug. Speciaal in het evangelie van Johannes, mijn favoriet evangelie:

 ‘Waarachtig, ik verzeker u: wie de schaapskooi niet binnengaat door de deur maar ergens anders naar binnen klimt, is een dief of een rover. Wie door de deur naar binnen gaat, is de herder van de schapen. Voor hem doet de bewaker open. De schapen luisteren naar zijn stem, hij roept zijn eigen schapen bij hun naam en leidt ze naar buiten. Wanneer hij al zijn schapen naar buiten gebracht heeft, loopt hij voor ze uit en de schapen volgen hem omdat ze zijn stem kennen. Iemand anders volgen ze niet, ze lopen juist van hem weg omdat ze de stem van een vreemde niet kennen.’ Jezus vertelde hun deze gelijkenis, maar ze begrepen niet wat hij bedoelde.
     Hij ging verder: ‘Waarachtig, ik verzeker u: ik ben de deur voor de schapen. Wie vóór mij kwamen waren allemaal dieven en rovers, maar de schapen hebben niet naar hen geluisterd. Ik ben de deur: wanneer iemand door mij binnenkomt zal hij gered worden; hij zal in en uit lopen, en hij zal weidegrond vinden. Een dief komt alleen om te roven, te slachten en te vernietigen, maar ik ben gekomen om hun het leven te geven in al zijn volheid.
     Ik ben de goede herder. Een goede herder geeft zijn leven voor de schapen. Een huurling, iemand die geen herder is, en die niet de eigenaar van de schapen is, laat de schapen in de steek en slaat op de vlucht zodra hij een wolf ziet aankomen. De wolf valt de kudde aan en jaagt de schapen uiteen; de man is een huurling en de schapen kunnen hem niets schelen. Ik ben de goede herder. Ik ken mijn schapen en mijn schapen kennen mij, zoals de Vader mij kent en ik de Vader ken. Ik geef mijn leven voor de schapen. Maar ik heb ook nog andere schapen, die niet uit deze schaapskooi komen. Ook die moet ik hoeden, ook zij zullen naar mijn stem luisteren: dan zal er één kudde zijn, met één herder. De Vader heeft mij lief omdat ik mijn leven geef, om het ook weer terug te nemen. Niemand neemt mijn leven, ik geef het zelf. Ik ben vrij om het te geven en om het weer terug te nemen – dat is de opdracht die ik van mijn Vader heb gekregen.’ (Johannes 10: 1-18)

Deze tekst is zo rijk, dat je hem voor kinderen beter in stukjes kan knippen. Je zou er over na kunnen denken om een boekje te maken met kleine stukjes hier uit, of een aantal losse kaartjes. Deze kun je bij je eigen “herder-kit” doen, en misschien de komende week een mooi plekje op tafel, je seizoenstafel of je gebedshoekje geven.

Voorbeelden van stukjes uit het evangelie over de goede herder:

Wie door de deur naar binnen gaat, is de herder van de schapen. Voor hem doet de bewaker open. De schapen luisteren naar zijn stem, hij roept zijn eigen schapen bij hun naam en leidt ze naar buiten. Wanneer hij al zijn schapen naar buiten gebracht heeft, loopt hij voor ze uit en de schapen volgen hem omdat ze zijn stem kennen. Iemand anders volgen ze niet, ze lopen juist van hem weg omdat ze de stem van een vreemde niet kennen.

Ik ben de deur: wanneer iemand door mij binnenkomt zal hij gered worden; hij zal in en uit lopen, en hij zal weidegrond vinden. Een dief komt alleen om te roven, te slachten en te vernietigen, maar ik ben gekomen om hun het leven te geven in al zijn volheid.

Ik ben de goede herder. Een goede herder geeft zijn leven voor de schapen. Een huurling, iemand die geen herder is, en die niet de eigenaar van de schapen is, laat de schapen in de steek en slaat op de vlucht zodra hij een wolf ziet aankomen. De wolf valt de kudde aan en jaagt de schapen uiteen; de man is een huurling en de schapen kunnen hem niets schelen. Ik ben de goede herder. Ik ken mijn schapen en mijn schapen kennen mij, zoals de Vader mij kent en ik de Vader ken. Ik geef mijn leven voor de schapen.

Je zou ook kunnen overwegen enkele gedeeltes uit het Oude Testament hierbij te voegen, zoals dit gedeelte uit Psalm 23:

	[1]	Een psalm van David. De HEER is mijn herder, het ontbreekt mij aan niets.
	[2]	Hij laat mij rusten in groene weiden en voert mij naar vredig water,
	[3]	hij geeft mij nieuwe kracht* en leidt mij langs veilige paden tot eer van zijn naam.

Wat een lang verhaal is het geworden, en je weet nog niet eens, wat je met je kinderen kunt gaan doen! Of heb je stiekem al een idee? Ga je gang! Het is eigenlijk erg simpel. Heb je kleine kinderen, zeg tot 6 jaar, verzamel ze rond je “herder-kit” en lees een stukje evangelie voor, waarbij je steeds afwisselt met het naspelen met je herder en schaapjes wat je voorleest, zin voor zin. Heb je oudere kinderen, lees dan gewoon de tekst voor en nodig ze uit om het na te spelen. Ze mogen ook de tekst(en) nog eens nalezen als ze dat willen. Hebben ze geen zin om er mee te spelen, geen punt! Laat ze weten waar de “herder-kit” staat, en verzeker ze, dat ze er altijd mee mogen spelen wanneer ze dat willen. Geloof me, dat moment breekt aan! Het mooie van deze methode is, dat je ze niets opdringt, maar uitnodigt. Als ze er voor kiezen om er mee te gaan spelen, zijn ze van binnenuit gemotiveerd en leren ze veel meer. En met al die aandacht van mama voor die herder is de interesse zeker al gewekt!

Aan het eind van deze blog zou ik nog tips geven voor het zelf maken van een “herder-kit”. Wat je in ieder geval nodig hebt is een bakje, doosje, trommeltje of laatje waar je het in gaat stoppen. Zelf ben ik nogal fan van de kringloopwinkel, waar je zoiets voor een appel en een ei kan scoren. Dan heb je in ieder geval een herder nodig en een aantal schapen. Eventueel kun je nog een herdershond maken, een huurling of een wild dier (een wolf of een leeuw of iets dergelijks). Dan een groen stuk vilt/ papier/ … en een stuk blauw vilt in de vorm van een plas water. Je kunt ook een blauw lint gebruiken dat je als een rivier neer kunt leggen.

De poppetjes kun je maken van: wc-rolletjes, wasknijpers, kurken, karton, blokjes van een lat of als je erg creatief bent met de figuurzaag uit triplex.

Het bestand met de herder ende schapen vind je hier.

Print het uit, kleur het (samen) in, plak het op je wc-rolletje, wasknijper, kurk, kartonnetje, blokje hout, klaar!

Je kunt er ook voor kiezen ze te lamineren met plastic en ze dan op houders te zetten. Die kun je maken van bijvoorbeeld klei: een plat bolletje klei met een horizontale snee er in of een blokje hout die je horizontaal inzaagt.